Mijn grootvader was een dorpsdrukker uit Zwijndrecht. Helaas overleed hij op jonge leeftijd, waardoor slechts een klein deel van zijn werk bewaard is gebleven. Vanuit een paar oude clichés die nog bij mijn grootmoeder thuis lagen, ben ik in archieven op zoek gegaan naar overgebleven drukwerk en ander materiaal.

Mijn grootvader heette Paul Bernaers en werd geboren in Zwijndrecht. Zijn vader — mijn overgrootvader — richtte Drukkerij Bernaers op, die later door mijn opa werd overgenomen. Helaas stierf hij redelijk jong en is er daarom niet veel materiaal of drukwerk bewaard gebleven. Ik ga nu op zoek naar bestaande archieven waar nog werk van hem bewaard is gebleven. Via drukwerk, clichés en restanten uit de oude letterkasten probeerde ik een stukje geschiedenis op te delven en het een nieuwe plek te geven. De geschiedenis, en hier met name de drukgeschiedenis, wordt aan de hand van enkele pioniers verteld. Ik wou graag deze geschiedenis net eens langs de andere kant bekijken, met het drukwerk van mijn opa als voorbeeld. Is het niet zo dat we — en de generaties na ons — vooral herinneren wat we meekregen op school, in (kunst)geschiedenislessen of wat we in musea te zien krijgen? Zijn het niet steeds dezelfde figuren en gebeurtenissen die onze kijk op het verleden kleuren?

In de archieven die ik tegenkwam, ontdekte ik niet alleen landelijke organisaties en het verenigingsleven, maar ook een stukje geschiedenis van het drukken zelf: het reproduceren, het letterzetten — verlucht met naïef ogende illustraties en grafieken. En zo leerde ik ook bij over mijn vak: grafisch ontwerp. Niet het deel dat je online vindt of dat in boeken en op sociale media verschijnt, met de grote namen en toonaangevende ontwerpers. Maar net datgene wat mensen op lokaal niveau bezighield en waardevol vonden. Een gedeelde geschiedenis, bekeken van de andere kant. En dat alles vormgegeven door de handen en slimme ingrepen van één man: mijn opa.