MATTER MATTERS

Malus Lupus

Malus Lupus — Hannelore Verbruggen

Applied Context  2021-2022

Malus Lupus is een kritiek op de verdeeldheid die de wolf veroorzaakt in Belgische gemeenschappen. Ik ontdekte door middel van een literatuuronderzoek dat veel houdingen uit de 16e- 18e eeuw die ervoor zorgden dat wolven tot uitsterven bejaagd werden opnieuw opduiken nu wolven zijn teruggekeerd naar België. Ik bundelde mijn onderzoek tot een verhaal over een fictieve onderzoeker die de oorsprong van het Grote Boze Wolf archetype probeert te achterhalen.

De terugkeer van de wolf veroorzaakt een splijting van de Belgische gemeenschap: één groep die blij is met de terugkeer van de wolf en een andere groep die vindt dat de wolf niet (meer) thuishoort in België. Het doel van mijn project was om iets te maken wat deze twee groepen met elkaar kon verzoenen. Om de berichten van antiwolf groepen op te volgen maakte ik een Twitter account aan onder de naam Johan Vandenberg: mijn alter-ego. Ik merkte op dat diegenen die een negatieve houding hebben tegenover de terugkeer van de wolf in België vergelijkbare zorgen uiten over wolven als Belgen in de 16e tot 18e eeuw. Deze connectie is in eerste instantie wat mij inspireerde om dit project te doen: ik wilde voorkomen dat de negatieve stereotypen over wolven opnieuw leiden tot de massale bestrijding van deze dieren.

Ik bekeek berichten van organisaties zoals Nowolves Benelux en kreeg de indruk dat informeren over de wolf door natuurorganisaties zoals Landschap VZW geen effectieve manier was om de mening van tegenstanders over de wolf te veranderen. Zij geloofden namelijk dat zij reeds over alle relevante informatie beschikten. Ik koos daarom bij mijn project voor een compleet andere — en een weliswaar experimentele— aanpak. In plaats van rechtstreeks de meningen van anti-wolf activisten te proberen corrigeren door hen de ‘feiten’ te tonen, herformuleerde ik de kwestie volledig. In plaats van de vraag te stellen "Moeten we bang zijn voor wolven?", stelde ik de vraag: “Ben je bang voor de juiste wolf?”. Door de vragen die fundamenteel zijn aan de hele kwestie te herformuleren, hoopte ik dat een nieuwe discussie zou ontstaan dat bestaande polariserende argumenten even achterwege laat. Uiteindelijk creëerde ik een geïllustreerd boek waarbij de fictieve onderzoeker Johan Vandenberg de tekst schreef en ikzelf de illustraties maakte. In de tekst suggereerde Johan dat sprookjes over wolven geen complete fictie zijn. Hij theoretiseerde dat de stijlfiguur van de Grote Boze Wolf afkomstig is uit een tijd waarin een specifiek soort wolven door het land zwierf: namelijk een ondersoort die hij Malus Lupus noemde. Hij speculeert in zijn tekst dat deze ondersoort ontstond als resultaat van onopzettelijke kruising tussen wolven en honden over tientallen generaties. Hierdoor beschikte de ondersoort Malus Lupus niet over de natuurlijke mensenschuwheid die typerend is aan de grijze wolf. Dit veroorzaakte hun problematische gedrag en gaf aanleiding tot het stereotype dat wolven onverzadigbare, mensenetende beesten waren. Hij sloot het boek af met de bewering dat Malus Lupus de echte onruststokers waren en dat de soort uitstierf in de 18e eeuw, samen met de rest van de wolvenpopulatie in België.